Matematikçiler

Henri Poincaré

3 September 2019Kategori:

Fransız matematikçi Henri Poincaré (1854 – 1912) hayatı sırasında matematiğin bilinen bütün alanlarında çalışmış olduğu için son evrensel matematikçi olarak anılır.

Poincaré Topoloji alanının kurucularındandır ve Poincaré sanısını ortaya koymuştur. Bu sanı, 2003 yılında Grigori Perelman tarafından kanıtlanana kadar matematiğin en ünlü çözülmemiş problemlerindendi.

Aynı zamanda ‘üç cisim’ problemine ilk defa kısmi bir çözüm bulmuştur ve uzaydaki üç yıldız ya da üç gezegenin hareketinin tamamen öngörülemez olduğunu keşfetmiştir. Bu keşif, günümüzdeki Kaos teorisinin temellerini oluşturur.

Poincaré yerçekimi dalgalarını öne süren ilk kişidir ve Lorentz dönüşümleri üzerindeki çalışmaları, Albert Einstein’ın kurduğu özel görecelilik kuramının temelini oluşturur.

John Forbes Nash

31 August 2019Kategori:

John Forbes Nash (1928 – 2015) oyun teorisi, türevli geometri ve kısmi türevli denklemler alanlarında çalışmış Amerikalı bir matematikçiydi. Matematiğin ekonomi ve askeri konular gibi günlük hayattan, karmaşık sistemlerin karar alma süreçlerini nasıl açıklayabileceğini göstermiştir. 

30’lu yaşlarında paranoyak şizofreni teşhisi koyulan Nash, iyileşip akademik çalışmalarına geri dönmeyi başarmıştır. Matematik alanındaki en büyük ödüllerden olan Abel Ödülünü ve ekonomi alanındaki Nobel ödülünü birlikte almış tek kişidir.

Maryam Mirzakhani

29 August 2019Kategori:

Maryam Mirzakhani (مریم میرزاخانی‎, 1977 – 2017)Stanford Üniversitesi’nde profesörlük yapan İranli bir kadın matematikçiydi. Matematikteki en prestijli ödül olan Fields Madalyasını almış tek kadındır.

Maryam’in çalışmaları dinamik sistemler ve geometrinin kesişiminde yer alıyordu. Karmaşık çokkatlılar ve hiperbolik yüzeyler gibi nesneler üzerinde çalıştı, ancak matematiğin başka alanlarına da katkıları oldu.

Maryam problem çözerken, problemlerin altında yatan güzelliği ve örüntüleri görmek için, kocaman kağıtların üzerine eskizler ve diyagramlar çizerdi. Kızı, Maryam’in çalışmalarını ‘resimler’ olarak tarif eder. Maryam 40 yaşında göğüs kanserinden öldü.

David Hilbert

26 August 2019Kategori:

David Hilbert (1862 – 1943) 20. yüzyılın en önemli matematikçilerindendi. Matematiğin neredeyse her alanında çalışmalar yapmıştır. Özellikle de matematiğe biçimsel, mantıksal bir temel bulmak ile ilgilenmiştir.

Hilbert Almanya’da Göttingen’de çalışmış, burada sonradan ünlü olacak pek çok matematikçi yetiştirmiştir. 1900 yılındaki Uluslararası Matematik Kongresi’nde henüz çözülmemiş 23 sorudan bahsetmiştir. Bu sorular, matematik araştırmalarının yönünü tayin etmiştir ve dört tanesi günümüzde hala çözülememiştir!

Johannes Kepler

24 August 2019Kategori:

Johannes Kepler (1571 – 1630) Alman bir astronom ve matematikçiydi. Prag’daki imparatorluk matematikçisiydi. Gezegenlerin hareketleri yasaları olarak bilinen üç yasası elde ettiği en önemli sonuçtur. Kepler aynı zamanda optik üzerine çalışmış ve gözlemleri için daha gelişmiş bir teleskop icat etmiştir.

Carl Friedrich Gauss

22 August 2019Kategori:

Carl Friedrich Gauss (1777 – 1855) tarihteki en harika matematikçilerden bir tanesidir. Cebirden sayılar teorisine, istatistikten kalkülüse, geometri, jeoloji ve astronomiye kadar matematiğin her alanında çığır açan keşifler yapmıştır.

Rivayete göre Gauss daha 3 yaşındayken babasının kendi işiyle alakalı yaptığı bir hesapta hatasını bulup onu düzeltmiştir. Ayrıca 8 yaşındayken 1’den 1000’e kadar olan doğal sayıları toplayabilmenin kolay yolunu bulmuştur. En önemli keşiflerini sunmaya başladığında daha ergenlik çağındaydı. Daha sonra üniversitede çalışırken birçok önemli matematikçiye ders vermiştir.

Évariste Galois

19 August 2019Kategori:

Fransız matematikçi Évariste Galois (1811 – 1832) kısa ve trajik bir hayat yaşamasına rağmen matematikte iki yeni alan icat etmiştir: Grup teorisi ve Galois teorisi. 

Henüz ergenlik çağındayken, Niels Abel ile aynı zamanda, beş ya da daha yüksek dereceli polinom denklemleri için genel bir çözüm olamayacağını kanıtlamıştır. 

Ne yazık ki bu keşiflerini paylaştığı matematikçiler ya çalışmalarının değerini anlamamışlar, ya da okumadan geri çevirmişlerdir. Çok karmaşık olan kendi çalışmalarına odaklandığı için okul ve üniversite sınavlarında başarısız olmuştur.

21 yaşındaki Galois, (bir kadın yüzünden girdiği iddia edilen) düelloda vurulmuş ve kısa süre sonra yaralarından dolayı ölmüştür. Ölmeden önceki gece arkadaşına yazdığı bir mektupta matematiksel çalışmalarını özetlemiştir. Çalışmalarının değerini ve gerçek etkisini anlamak, matematikçilerin yıllarını almıştır.

Fibonacci

17 August 2019Kategori:

Daha çok Fibonacci adıyla bilinen Leonardo Pisano (1175 – 1250) İtalyan bir matematikçiydi. Kendi adıyla anılan sayı dizisiyle anılır: 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, …

Fibonacci, 12. Yüzyılda hala Roma rakamlarını (I, V, X, D, …) kullanan Avrupa’da Arap rakamlarını (0, 1, 2, 3, 4, …) popülerleştirmiştir. Tüccarlar için pratik bir kitap olarak yazdığı “Liber Abaci” adındaki kitabında onluk sayı sitemini açıklamıştır.

Paul Erdős

15 August 2019Kategori:

Paul Erdős (1913 – 1996), tarihteki en üretken matematikçilerden biriydi. Macaristan doğumlu olan Erdős çizgeler kuramı, sayılar kuramı, kombinatorik, analiz ve olasılık başta olmak üzere matematiğin birçok alanıyla ilgilenip bu alanlarda sorulmuş sayısız probleme çözüm sunmuştur.

Erdős tüm hayatı boyunca 1500’e yakın makale yayınlamış, 500’den fazla matematikçiyle ortak çalışmalar yapmıştır. Aslında kariyeri boyunca leyleği havada görmüş, bir sürü seminere katılmış ve meslektaşlarını bolca ziyaret etmiştir!

Albert Einstein

12 August 2019Kategori:

Albert Einstein (1879 – 1955) Alman bir fizikçiydi. Tarihteki en önemli bilim insanlarından biridir. Fizik alanında Nobel ödülü almıştır ve TIME dergisi kendisinden 20. Yüzyılın en önemli kişisi diye bahsetmiştir.

Einstein, Newton’dan beri evren hakkındaki görüşümüzde en büyük değişime yol açmıştır. Klasik Newton fiziğinin bir takım fizik olaylarını açıklamakta yetersiz kaldığını fark etmiştir.

“Altın yılı” olarak geçen 26. yılında, fotoelektrik etkiyi ve Brown hareketini açıklayan, özel görelilik kuramını tanıtan ve enerji(E) ile kütlenin(m) denk olduğunu söyleyen “E=mc2” denklemini elde ettiği dört tane, bilim dünyasında çığır açan makale yayınlamıştır.